Spekkink C&R | Projecten | Bouwprocesinnovatie

Systems Engineering

Systems Engineering (SE) is een methode om complexe projecten op efficiënt en doelmatig te laten verlopen. Systeemdenken volgens SE biedt een structuur waarbinnen we een project navolgbaar en aantoonbaar kunnen ontwikkelen, realiseren en beheren.
SE is ontstaan in de telefoniesector en werd (en wordt) later met succes toegepast in onder andere de lucht- en ruimtevaartindustrie. Sinds enkele jaren wordt SE ook toegepast in de bouw. In 2007 verscheen de "Leidraad Systems Engineering in de GWW-sector", het resultaat van een bundeling van krachten van Rijkswaterstaat, ProRail, NLingenieurs en Bouwend Nederland. Gezamenlijk beijveren deze organisaties zich voor het ontwikkelen van de SE-werkwijze binnen de sector. Zij werken daartoe samen in de zogenaamde '4P Stuurgroep SE'. Later is ook de Vereniging van Waterbouwers aangeschoven. Samen met Hans Bruinsma van Grontmij vormt Dik Spekkink van Spekkink C&R de vertegenwoordiging van NLingenieurs in de Stuurgroep.
Sind 2007 is in diverse projecten en bij veel bedrijven ervaring opgedaan met de praktische toepassing. De nieuwe inzichten die dat opleverde, zijn verwerkt in een tweede, sterk verbeterde versie van de "Leidraad". Deze is in november 2009 aan de sector gepresenteerd. Zie verder ook de website www.leidraadse.nl

DNR-STB 2009

De Standaardtaakbeschrijving, hét hulpmiddel voor het verdelen, offreren en contracteren van ontwerp- en adviestaken, is geheel vernieuwd. De Werkgroep Pakket van BNA en NLingenieurs - met Spekkink C&R als rapporteur - heeft het pakket van taken dat moet worden uitgevoerd om tot een verantwoord gebouwontwerp te komen, verbeterd en aangevuld. Het resultaat, de "STB 2009" is in november 2008 gepresenteerd. De STB is bedoeld om in combinatie met de DNR 2005 te gebruiken voor het specificeren van ontwerp- en adviesopdrachten, maar kan ook los van deze rechtspositieregeling worden toegepast.

De belangrijkste verbeteringen en aanvullingen ten opzichte van de STB 2005 zijn:

een logische nummering van taken;

inhoudsomschrijvingen voor alle documenten;

aanpassing aan de wensen van Rijksgebouwendienst;

toevoeging van van adviestaken bij de toepassing van geïntegreerde contracten;

verbeterde omschrijvingen van de taken rond directievoering;

meer aandacht voor de borging van brandveiligheid en constructieve veiligheid.

Tegelijk met de STB 2009 is ook een nieuw online computerprogramma gepresenteerd om met de Standaardtaakbeschrijving te werken: de dnrstb.nl. Assistance Software heeft er in nauw overleg met BNA en ONRI een mooie, gebruiksvriendelijke applicatie van gemaakt, die voor iedereen gratis te gebruiken is. Omdat het een online applicatie is, kunnen nu ook Apple-gebruikers en organisaties die uitsluitend via een LAN werken, ermee overweg. Het programma is te vinden op www.dnrstb.nl.

Werkmap Europees aanbesteden voor opdrachtgevers

De Europese aanbestedingsregels verplichten opdrachtgevers in de publieke sector om een formele procedure te volgen bij de selectie van een architectenbureau. Hoe selecteer je met een Europese aanbestedingsprocedure een architectenbureau dat de ambities waarmaakt? Welke harde eisen stel je aan een bureau om te bepalen of het de opdracht aankan? En hoe ga je om met de onvermijdelijke subjectieve kenmerken bij een selectie?
De Bond van Nederlandse Architecten (BNA) heeft de "Werkmap Europees aanbesteden voor opdrachtgevers" uitgebracht om te helpen deze praktijkvragen te beantwoorden. Auteurs zijn Monika Chao-Duivis (Instituut voor Bouwrecht/TU Delft), Regina Koning (Instituut voor Bouwrecht), Dik Spekkink (Spekkink C&R) en Leontien Sauerwein (BNA). De werkmap is gratis verkrijgbaar bij de BNA: www.bna.nl

De DNR 2005 en de Standaardtaakbeschrijving
Op 17 januari 2005 presenteerden BNA en ONRI de "DNR 2005". Dit is de regeling voor de rechtsverhouding tussen de opdrachtgever en de architect en andere adviseurs bij ontwerpprojecten. De DNR 2005 vervangt de afzonderlijke regelingen SR 1997 (architecten), RVOI 2001 (adviseurs/ingenieurs) en ARTA (landschapsarchitecten). Dat betekent dat er sinds 2005 dus één rechtsverhouding is voor alle disciplines die zijn betrokken bij het ontwerpen van gebouwen en hun directe omgeving.

Tegelijk met de DNR 2005 werd de zogenaamde "Standaardtaakbeschrijving" (STB) geïntroduceerd. Hierin is het ontwerpproces van gebouwen uiteengerafeld in taken, die in onderlinge samenhang aan ontwerpende partijen kunnen worden opgedragen. Spekkink C&R is een van de auteurs van de STB, die is opgesteld in samenspraak met werkgroepen uit alle ontwerpende disciplines (architecten, interieurarchitecten, landschapsarchitecten, bouwfysici, constructeurs, installatieadviseurs, projectmanagers en bouwkostendeskundigen).

De STB is een hulpmiddel voor:

het verdelen van taken (en daarmee het vastleggen van verantwoordelijkheden) in ontwerpprojecten;

het maken van offertes;

het specificeren van contracten tussen de opdrachtgever en ontwerpers/adviseurs.
Er is veel aandacht besteed aan de onderlinge samenhang van taken ("input-output relaties"), zodat de STB ook een prima ondersteuning vormt voor geïntegreerd ontwerpen. In november 2008 is een geheel vernieuwde versie verschenen: de STB 2009 (zie ook de beschrijving hierboven). In 2009 zullen BNA en ONRI ook een vernieuwde versie van de rechtspositieregeling presenteren: de DNR 2009

Systeemtoets aanbesteding renovatie Ministerie van Financiën
De renovatie van het Ministerie van Financiën aan de Korte Voorhout in Den Haag het eerste project van de rijksoverheid dat wordt aanbesteed op basis van een DBFMO-contract (Design, Build, Finance, Maintenance and Operate). Een team van specialisten van Rijksgebouwendienst, Financiën en externe adviseurs is intensief bezig geweest met het opstellen van een 'Outputspecificatie' (kwaliteit die in de gebruiksfase moet worden geleverd) en contractstukken. In opdracht van Rijksgebouwendienst en Financiën heeft Dik Spekkink, samen met Maarten Kievits van Metrum, in januari 2005 een systeemtoets uitgevoerd op de concept-contractstukken. De bevindingen, conclusies en aanbevelingen zijn in een tweetal workshops overgedragen aan het projectteam.

PeBBu: Performance-based Building
PeBBu is een door de Europese Commissie gefinancierd, internationaal thematisch netwerk van deskundigen op het gebied van 'Performance-based Building'. Zo'n kennisnetwerk is van belang omdat (Europese) bouwregelgeving steeds meer prestatiegericht wordt, maar ook omdat de bouw steeds klantgerichter moet gaan werken. Het project heeft een looptijd van vier jaar (2001 t/m 2005) en is geïnitieerd door het CIB (International Council for Research and Innovation in Building and Construction). Het netwerk omvat inmiddels ruim 100 deskundigen uit meer dan 20 landen. Het werk is verdeeld in zes verschillende kennisdomeinen ('domains'). Dik Spekkink is de 'domain leader' van Domain 3 'Design of Buildings'. Ieder domein maakt een State-of-the-Art Report voor het eigen kennisgebied en ontwikkelt op basis daarvan een onderzoeksagenda voor de toekomst. Daarnaast wordt gewerkt aan modules voor kennisoverdracht aan de bouwpraktijk. Zie verder ook www.pebbu.nl.

Internationale inventarisatie hervormingsinitiatieven in de bouw
Het programma "Proces- en Systeeminnovatie in de Bouwsector" (PSIBouw) is het nationale hervormingsprogramma, dat een sprong vóórwaarts moet bewerkstelligen in het functioneren van de bedrijfstak. De bouw moet transparanter, klantgerichter, innovatiever en effectiever worden. Het programma loopt van 2004 tot 2008.
In andere landen zijn soortgelijke hervormingsprogramma's al eerder gestart, zoals in Engeland ("Rethinking Construction"), de Scandinavische landen, Frankrijk, Australië. Het was daarom een goede gedachte van PSIBouw om eerst eens te kijken wat we van die andere landen kunnen leren en inventarisatie van internationale hervormingsinitiatieven in de bouw te maken. Spekkink C&R maakte deel uit van het internationale projectteam dat deze inventarisatie uitvoerde. Dik Spekkink leidde onder meer een missie naar Finland, Noorwegen en Denemarken. Hij was, samen met George Ang van Rijksgebouwendienst en Roger Courtney uit Engeland, één van de schrijvers van het eindrapport, dat u hier kunt downloaden. hier

Delegatie van de Scandinavië-missie: prof. Peter Barrett, Theo Mulder en Dik Spekkink